Mặt trời trên khuê văn các
Diễn lũ văn hóa văn hóa nghệ thuật và thẩm mỹ tin tức tư liệu thông tin chế tạo đời sống văn hóa truyền thống nhân loại nghệ thuật
Khuê Văn những soi trơn xuống giếng Thiên quang - Ảnh: TT HĐVHKH quốc tử giám - Quốc Tử Giám
Dẫn nhập
Kiến trúc không chỉ là là một tòa nhà; một ngôi đền, đó là một hiệ tượng giao tiếp với nghệ thuật, nó là một kết cấu được con bạn xây dựng, đáp ứng nhu cầu những công năng cụ thể; và luôn luôn phải đối diện trước thách thức của thời gian. Các công trình kiến trúc tức thì từ buổi bình minh của nền thanh nhã và đã cải cách và phát triển theo thời hạn để thể hiện sức khỏe hoặc đưa thẩm mỹ và khoa học vào một công trình. Những công trình con kiến trúc trên khắp nỗ lực giới cung ứng cái nhìn thâm thúy về cuộc sống, văn hóa truyền thống và những giá trị của tiên sư cha chúng ta. Trong loại hình kiến trúc biểu tượng, những chiếc cổng thường xuyên được vươn lên là một loại kiến trúc biểu tượng (Symbolic architecture). Khải trả môn Paris, Brandenburg Gate Berlin tốt cổng đền rồng Itsukushima shrine của Nhật bạn dạng từ một hạng mục phong cách thiết kế trở thành dự án công trình kiến trúc biểu tượng và hơn thế, đã thực sự thay đổi một hình tượng văn hóa của các giang sơn đó. Khuê Văn Các cũng giống như thế, sẽ trở thành biểu tượng của thủ đô Hà Nội.
Bạn đang xem: Mặt trời trên khuê văn các
Mấy đường nét về Khuê Văn Các
Văn Miếu là vị trí thờ Khổng Tử, được thiết kế ở đế đô Thăng Long vào thời điểm năm Thần Vũ sản phẩm công nghệ hai đời vua Lý Thánh Tông (tức năm 1070). Cho tới năm 1076, vua Lý Nhân Tông mang lại lập ngay cạnh bên Văn Miếu trường văn miếu - là trường giành riêng cho con vua và con trẻ hoàng tộc, những bậc quyền quý.
Qua sử liệu và sách vở ghi chép mang đến ta hình dung về quy mô bản vẽ xây dựng và lịch sử vẻ vang xây dựng của khu văn miếu quốc tử giám - Quốc Tử Giám chỉ từ thời Lê Sơ. Trong Ðại Việt sử ký toàn thư vào năm Quý Mão, niên hiệu Hồng Ðức thiết bị mười bốn (1483), Lê Thánh Tông, đã triển khai một lần đại trùng tu. Cũng theo bộ sử này, trong thời điểm tháng 11 niên hiệu Hồng Thuận năm thứ bố (1511) vua Lê Tương Dực sai Nguyễn Văn Lang sửa lại năng lượng điện Sùng Nho ở văn miếu và 2 giải vũ, 6 đơn vị Minh luân, phòng bếp, chống kho. Nhà bác học Lê Quý Ðôn trong loài kiến Văn tiểu lục (viết năm 1777) như sau: “cửa Ðại Thành, bên 3 gian 2 chái, lợp bằng ngói đồng (ngói ống), Ðông vũ và Tây vũ nhì dãy đầy đủ 7 gian, ẩn dưới cửa nhỏ dại 1 gian, năng lượng điện canh phục 1 gian 2 chái, nhà bếp 2 gian, kho tế khí 3 gian 2 chái, cửa ngõ Thái học tập 3 gian, tất cả tường ngang lợp bởi ngói đồng (ngói ống), đơn vị bia phía Ðông với Tây đầy đủ 12 gian, kho để ván tự khắc sách 4 gian, nước ngoài nghi môn 1 gian, bao bọc đắp tường, cửa hành mã ngoài tường ngang 3 gian, đơn vị Minh luân 3 gian 2 chái. Cửa nhỏ dại bên tả và bên hữu phần nhiều 1 gian, có tường ngang. Nhà huấn luyện ở phía Ðông cùng phía Tây 2 dãy, từng dãy các 14 gian. Phòng học của học viên tam xá sinh sống phía Ðông cùng phía Tây đều cha dãy, mỗi hàng 25 gian, mỗi gian 2 người.”. Qua ghi chép tinh tế của Lê Quý Ðôn có thể chắc hẳn rằng rằng không hề bao gồm Khuê Văn Các.
Với cưng cửng vị là Tổng trấn Bắc thành, là một vị danh tướng tá văn võ toàn tài, Nguyễn Văn Thành đang cho thay đổi lại Văn Miếu. Bên trên bức hoành phi ghi bố chữ đại tự Khuê Văn các có cái lạc khoản đề: 嘉 隆 四 年 春 - Gia Long tứ niên, xuân (Làm tấm biển cả vào mùa Xuân, năm Gia Long thứ 4 - 1805).
Khuê Văn những - Ảnh tư liệu đầu thế kỷ 20
Nhìn lại bối cảnh lịch sử dân tộc những năm đầu thời Nguyễn
Theo lệnh vua Gia Long, khi ghê đô đặt tại Huế thì văn miếu cũng không hề ở Thăng Long nữa. Kể từ đây Văn Miếu chỉ từ là địa điểm thờ Khổng Tử. Văn miếu quốc tử giám tuy đã tất cả từ sớm nhưng vấn đề lập bia vinh danh những vị đăng khoa chưa tồn tại trong thời Lý, Trần.Việc lập bia Tiến sĩ bước đầu vào thời Lê Sơ. Lê Thánh Tông là bậc minh quân, tôn sùng Nho giáo. Năm 1484 đức Vua đến lập bia đá khắc tên các vị khoa bảng để vinh danh kẻ sĩ với cũng để giáo dục và đào tạo cho sĩ tử. Bài toán lập bia đề danh tiến sĩ đều có ở Trung Quốc, Hàn Quốc. Dẫu vậy chỉ bao gồm bia đề danh tiến sĩ văn miếu quốc tử giám - quốc tử giám mới cho ta cảm thấy hết nhiệm vụ của kẻ sĩ lúc đặt vận mệnh của quốc gia xã tắc lên hai song vai. Ngay trong lượt khắc bia đầu tiên của khoa thi Nhâm Tuất niên hiệu Ðại Bảo năm trang bị 3 (1442), Thân Nhân Trung đã viết: Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, nguyên khí thịnh thì cố kỉnh nước táo tợn mà hưng thịnh, nguyên khí suy thì nắm nước yếu nhưng thấp hèn. Vì thế các bậc đế vương thánh minh không dễ thường không coi việc giáo dục và đào tạo nhân tài, kén lựa chọn kẻ sĩ, vun trồng nguyên khí đất nước là các bước trước nhất
Vậy mà kể từ khi Gia Long lên ngôi ở Phú Xuân, văn miếu quốc tử giám bị dời đi, lòng sĩ phu Bắc Hà hẳn khôn cùng thất vọng, chán chường. Lại nhắc thêm vụ Ðặng è Thường bức hại các danh Nho như Ngô Thì Nhậm, Phan Huy Ích, Nguyễn Gia Phan ở quốc tử giám năm 1803. Ðặng nai lưng Thường thực bụng ước ao trả thù các bạn cũ là Ngô Thì Nhậm mong muốn ép chết ông. Biết chuyện này, Tổng trấn Bắc thành Nguyễn Văn Thành ko đồng tình, địa thế căn cứ chiếu chỉ của vua Gia Long ghi rõ ngụy quan ra thú được miễn tội, nhờ này mà chỉ bị phát roi. Sau trận đòn roi vọt đó, phần do bị tiến công đau, phần vị uất ức, không lâu sau đó, Ngô Thì Nhậm ốm chết. Vụ án văn miếu quốc tử giám năm Quý Hợi này và chiếc chết bi thảm của danh Nho chúng ta Ngô để cho giới sĩ phu Bắc Hà căm giận cùng bất mãn.
Việc cho xây Khuê Văn những của Tổng trấn Bắc Thành Nguyễn Văn Thành cũng tương tự thực hiện công cuộc đại trùng tu quốc tử giám những năm đầu thời Nguyễn có ý nghĩa an lòng giới trí thức Bắc Hà.
Ký họa Khuê Văn những của Nguyễn Ngọc Tuấn, sinh viên Đại học tập Mở
Khuê Văn những nhìn trường đoản cú mỹ học tập Lão trang
Khuê Văn Các giờ đây đã là hình hình ảnh quá đỗi thân thuộc với những người dân Thủ đô. đối với những hạng mục khác ở văn miếu quốc tử giám như quốc tử giám Môn, tòa đại bái và thượng điện trong khu Ðại Thành thì Khuê Văn các vừa nhỏ tuổi vừa đậm chất vô vi. Khuê Văn Các, tức Gác Khuê văn, là một lầu vuông gồm 8 mái. Gác dựng trên một nền vuông cao được lát gạch bát Tràng. Dạng hình dáng phong cách thiết kế khá độc đáo và khác biệt và thanh thoát. Tầng dưới không xây tường, chỉ gồm 4 trụ gạch, 4 bề trống không. Tầng bên trên là kiến trúc gỗ, trừ phần mái lợp bởi ngói thường xuyên và những phần tô điểm góc mái hoặc bên trên bờ nóc là bằng làm từ chất liệu vữa tam hợp.
Xem thêm: Top 20 Phim Khoa Học Viễn Tưởng Hay Nhất Mọi Thời Đại, Tổng Hợp Phim Khoa Học Viễn Tưởng Hay Nhất
Sàn mộc tầng bên trên của Khuê Văn các có chừa 2 không gian để bắc thang lên gác. Tư cạnh sàn làm lan can nhỏ tiện cũng bằng gỗ. Cả tư mặt tường bịt ván gỗ, từng mặt đều trổ một cửa ngõ tròn, bao gồm thanh gỗ chống tỏa ra 4 phía. Cửa ngõ tròn và phần lớn thanh gỗ phòng tượng trưng mang lại sao Khuê và phần nhiều tia sáng phát ra tự ngôi sao. Mé trên tiếp giáp mái phía cửa không tính vào, gồm treo một tấm biển lớn sơn son thiếp vàng viết 3 chữ đại từ 奎 文 閣 - Khuê Văn các (Gác Khuê văn).
Những ai thông liền về con kiến trúc truyền thống cổ truyền Trung Hoa thì rất có thể nhận ra hình dạng thức lầu các của Khuê Văn Các. China có Tứ đại danh lầu khét tiếng là Hoàng Hạc Lâu, Nhạc Dương Lâu, Ðằng vương vãi Các, cửa hàng Tước Lâu. Ðó là những công trình bản vẽ xây dựng nổi tiếng đính với thơ phú của các thi nhân đạo sĩ. Ví như Hoàng Hạc Lâu, tương truyền tổn phí Văn Vi một một tu sĩ đắc đạo thành tiên thường cưỡi hạc vàng nghêu du sông hồ. Một hôm, tiên và hạc cất cánh ngang Vũ Hán và dừng chân lại đây để xem ngắm, một mặt là cảnh đẹp hùng vĩ của trường Giang và vị trí kia là Ngũ hồ trong khói sương diễm lệ. Tín đồ đời sau sẽ từ khu vực tiên cưỡi hạc vàng cất cánh đi xây lên một tháp lầu đánh tên là Hoàng Hạc Lâu. Thôi Hiệu, nhà thơ danh tiếng thời Ðường đã tiếp đây và sáng sủa tác bài bác thơ khét tiếng Hoàng Hạc Lâu.
Hệ thống thiết bị án trang trí nghỉ ngơi Khuê Văn những mang màu sắc thần tiên với việc xuất thiện của rất nhiều pháp khí như hồ nước lô (của Lý Thiết Quải), kiếm (Lã Ðồng Tân), cùng rất đồ án bàn cờ, cỗ ván thơ sách bút của giới văn nhân.
Hình ảnh những con rồng biến thành hoa cỏ như thường nhìn thấy trên các mảng va ở cung điện Huế. Mỗi mặt tường gỗ đông đảo chạm một đôi câu đối chữ hán sơn son thiếp vàng. Cả 4 đôi câu đối đều rất hay và tất cả ý nghĩa mệnh danh văn hóa dân tộc. Phần nhiều câu đối làm việc Khuê Văn những cũng mang niềm tin Nho - Lão thịnh hành.
Những câu đối như “Thánh hiền nhất thống đồ thư bao phủ - Văn hiến thiên thu lễ nghĩa bang”, “Hy triều phấn mức độ long văn trị - Kiệt những trân tàng tập đại quan” mang ý thức Nho giáo với những lời tụng ca về Thánh hiền, Văn trị. Tuy nhiên phiêu lãng, phiêu diệu kỳ lại là phần lớn câu Khuê tinh thiên lãng nhân văn xiển - Bích thủy xuân thâm nám đạo mạch trường cùng Thành lâm Bắc Ðẩu hồi nguyên khí - Nguyệt tễ thu đàm chiếu cổ tâm.
Nguyên khí cùng với nguyên tinh, nguyên thần là bốn tưởng của Lão Trang. Nguyên khí mang ý nghĩa vũ trụ luận, đậm sắc đẹp thái huyền bí vốn không liên quan tới Nho gia cùng càng không có contact gì tới bốn tưởng của Khổng Tử.
Hoàn toàn với tính hình tượng cho vẻ rất đẹp của văn chương, Khuê Văn các ở Thăng Long, không hề có một công năng thực dụng rõ ràng nào. Đối chiếu Khuê Văn những từ tổng thể kiến trúc cho đến kiểu thức họa tiết thiết kế trang trí cho tới các câu đối thơ mang đến ta một cảm thấy vẻ đẹp tinh thần rất ảo diệu, phiêu lãng, cất cánh bổng. Chắc rằng vẻ đẹp tìm hiểu trăng sao mây trời, mộng tưởng rất tương xứng với chổ chính giữa thức của những nhà Nho lịch lãm ngồi ở cửa ngõ Khổng sảnh Trình cơ mà hồn chấp chới theo cánh bướm của phái mạnh Hoa kinh.
Tạm kết
Khuê Văn các không đồ vật sộ, giản dị, thanh nhã hòa lẫn vào bóng mát cổ thụ xanh giỏi soi bóng xuống giếng Thiên Quang, bên cạnh dãy công ty bia là hình hình ảnh đẹp độc nhất ở quốc tử giám Thăng Long. Thời trước từng gồm chiếc thang gỗ bỏ trên gác hai, Tổng trấn Bắc thành hẳn đã có lần đứng sống đây, một đêm trăng như thế nào đó, xem qua ô tròn của Khuê Văn những nhìn ra xa xa, cảnh quan chốn chũm đô quà son gấm vóc lặng im bên dưới tinh không. Câu Thành lâm Bắc Ðẩu hồi nguyên khí - Nguyệt tễ thu đàm chiếu cổ tâm quả là đúng cảnh đúng người. Trên mảnh đất nền văn hiến Thăng Long, Khuê Văn những của tổng trấn bắc thành Nguyễn Văn Thành với Tháp cây bút của danh Nho Nguyễn Văn khôn xiết là hai dự án công trình kiến trúc biểu tượng xuất sắc, vĩnh cửu là niềm trường đoản cú hào của chúng ta.
